बँक आणि मी 

उणी पूरी चाळीस वर्षे बँकिंग क्षेत्रात काम केल्यावर काही आठवणी नाहीत कसे शक्य आहे ! 

मनाने थोडे मागे गेल्यावर खूपच आठवणी दाटून आल्या. 

बॉम्ब स्फोट झाले, पूर आले,  train accident , काही झाले तरी आम्ही आपले office मध्ये, जीव मुठीत धरून ! Bnkg ही एक सेवा असल्याने  कोविड काळातही रोज जाऊन काम केले.  एक दोन वेळा office मध्ये राहायला ही लागले आहे. हा जो मिळून मिसळून आपले  समजून एक दिलाने काम करण्याचा अनुभव असतो तो खूप काही देऊन जातो, पुढील आयुष्यासाठी.

ऐशीच्या काळात bnkg क्षेत्राचे खूप आकर्षण होते .BSRB  मधून नव्याने झालेल्या बँकेमध्ये नोकरी मिळाली.  सळसळणारे  रक्त आणि कामाचा प्रचंड उत्साह. माझे पोस्टिंग divisional office ला,  पण जरुरी  भासल्यास एखाद्या शाखेमध्ये पाठवले जायचे, तसे एकदा काळबादेवीला पाठवले गेले. Counter जॉब नसला तरी  खूप रहदारी, सगळ्या छोट्या दुकानदारांची खाती.  एकदा अचानक लक्षात आले अरे आपण वर जातोय बसायच्या  जागी, तो जिना तर ओपन आहे आणि खाली बाकी सहकारी, खातेदारांची ये जा चालू आहे ! झाले, त्यावेळी  नेहमीचा पेहराव मिडी असायचा , तो घालणे बंद केले ! ह्याच बँकेत एक अधिकारी होते , सुरुवातीच्या मला वाटते पहिल्याच दिवशी असावे,  म्हणाले हा चेक व्यवस्थित  लिहिलास तर तू बँकर. ९०० रुपये पगार असताना प्रथमच पाच लाखाचा चेक लिहिला सर्व नियम पाळून ! अधिकारी खूष, माझी कॉलर ताठ ! नंतर मी ती बँक सोडून औद्योगिक बँक मध्ये भरती झाले, जेथे मला अपेक्षे  प्रमाणे कामाचे समाधान समाधान मिळाले. तेथे मी 1982-2020 दरम्यान कार्यरत राहिले. 

एकदा असेच एक धंदेवाईक गृहस्थ पैशाची थैली घेऊन आले.  डोळ्यात न मावणारी cash पाहून माझी तर धडकीच भरलेली . अर्थात boss नी त्यांची रवानगी  investment साठी योग्य ठिकाणी केली . काही लोक त्यांच्या  रिवाजा प्रमाणे दिवाळी दरम्यान भेटी आणून द्यायचे. पाचशे रुपये वरील काहीही आम्ही घेणार नाही म्हणून सांगायचो आणि नंतर boss ला मिळालेल्या सर्व भेटी एकत्र करून पुऱ्या dept ला वाटायचो . त्यात प्रामुख्याने सुका  मेवा , मिठाई, भांडी, tray अशा गोष्टी असायच्या. हा माझ्या साहेबांचा मोठेपणा होता. तेच diary calendar बाबतीत. मला मिळालेल्या diary चा उपयोग मी कविता लिहिण्यासाठी केला. 

मला boss देतील तेवढेच फक्त  घरी आणले जायचे. एकदा घरी  एक crockery सेट आला. त्यांना फोन करून फैलावर  घेतले आणि सेट  परतून लावला. डोळ्यात तेल घालून ह्या गोष्टींकडे लक्ष द्यायला लागायचे . असे आमचे शिस्तीचे दोन साहेब आणि मी, खूप वर्षे एकत्र होतो. 

माझे पोस्टिंग आमच्या ट्रेनिंग centre ला झालेले तेव्हा श्रीलंके मधून ही participant आलेले. ट्रेनिंग झाल्यावर श्रीलंकेहून एका मुलीने पत्राद्वारे  नावानिशी आभार मानले आणि आमच्या पूर्ण प्रोग्राम चे कौतुक केले, ती एक जपून ठेवलेली आठवण. 

Head office ला असल्याने बाकी सर्व शाखांशी फोनवरून संपर्क व्हायचा. शाखाप्रमुख मीटिंग साठी हेड ऑफिस ला आले की न चुकता भेटून जायचे. ही सगळी संपत्ती निवृत्त जीवनाला उभारी देण्यास नक्कीच उपयुक्त ठरते. 

ही संस्था जेव्हा आमच्याच रिटेल शाखेला merge झाली तेव्हा एकदा असेच घराजवळील आमच्या एका शाखेमध्ये ओळख करून घ्यायला म्हणून गेले तर तेथील  अधिकारी स्वतः खिडक्या दरवाजे बंद करत होते !कारण विचारले तेव्हा समजले आज वॉचमन आलेले नाहीत ! 

पुढे demonetisation  काळात  माझी रवानगी chest मध्ये, तेव्हा  प्रथम तोंडाला मास्क लावलेला, सहकारी बँक कडून आलेली कॅश मोजताना !  Demonetisation काळात तर एक खातेदार बळजबरीने आमच्या एका manager च्या केबिन मध्ये घुसून पैसे मागू लागला. आमचा manager तेवढाच ताकदीचा होता म्हणून त्याने निभावले. माझ्या सारख्यांची काही चालली नसती. तरीही मला विश्वासाने  नेहमी नवनवीन ठिकाणी पाठवायचे. 

अशा काही ना काही प्रसंगामुळे  शाखेमध्ये  काम करण्याची माझी आंतरिक इच्छा नसायची. पुढे पुढे केले शाखेत काम , पण वेगळ्या प्रकारचे, over the counter नाही करावे लागले, हे माझे भाग्यच. मला कोणाला धमकावयाला जमायचे नाही, शक्यतो सामोपचाराने तोडगा काढण्यावर भर असायचा ! संप, धरणे ह्या वेळी पंचाईत वाटायची कारण समोर काम दिसायचे, त्यामुळे प्रत्येक वेळी कामालाच अग्रक्रम दिला. एक दिवस काम न केल्याने आपल्या बँकेचे किती नुकसान होणार आहे, हाच विचार मनी यायचा. 

निवृत्त झाल्यावर माझ्या नोकरीने मला किती शिकवले, आमचे active आयुष्य कसे सुखा समाधानात गेले, एकमेकांना समजून खेळीमेळीने  कशी कामे केले, सहकारी  वर्ग, मित्र मैत्रिणी ही सर्व शिदोरी कायम बरोबर राहणारी, मन प्रसन्न ठेउन आनंद देणारी !